Co to jest organizacja pozarządowa ? Jak założyć stowarzyszenie, a jak fundację? Jakie problemy możesz mieć, prowadząc organizację pozarządową?
Odra to bogactwo z którego warto czerpać. Nadrzeczne miejscowości mają bogatą historię, rzeka to wspaniałe miejsce odpoczynku, spotkań z przyrodą, czy realizacji swoich pasji. Jednak 18% osób w Polsce inwestuje swój czas w wolontariat, czyli nieodpłatną pracę na rzecz lokalnej społeczności. Jednocześnie 43% Polek i Polaków uważa, że NGO rozwiązują ważne problemy społeczne w ich sąsiedztwie.
Jeśli chcesz aktywnie zmieniać przestrzeń wokół Ciebie pomyśl, czy nie warto założyć organizacji pozarządowej
Organizacja pozarządowa, czyli co?
Organizacje pozarządowe nazywane również trzecim sektorem, czyli kolejnym obok sektora publicznego (władz, administracji publicznej) i rynkowego (przedsiębiorców). Powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób) tak jak firmy ale w odróżnieniu od nich a podobnie jak władze publiczne nie działają dla osiągnięcia zysku.
Organizacje pozarządowe to fundacje i stowarzyszenia. Podstawą tych pierwszych jest majątek (fundusz założycielski), tych drugich natomiast ludzie i ich zasoby (członkowie stowarzyszenia).
Czym jest Stowarzyszenie?
- Podstawą dla niego są ludzie, którzy się zrzeszają, więc jego działalność oparta jest na pracy społecznej swoich członków.
- Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie wszystkich jego członków.
- Stowarzyszenie jest zobowiązane posiadać zarząd i organ wewnętrzny, który je kontroluje.
- Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe, które nie posiada osobowości prawnej. Stworzyć je mogą trzy osoby- uchwalają wtedy regulamin działalności, określający w szczególności nazwę stowarzyszenia zwykłego, cel lub cele, teren i środki działania, siedzibę, przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd.
Czym jest Fundacja?
- Fundacja może być ustanowiona dla realizacji celów zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej, czyli społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.
- Fundację powołuje fundator- osoba fizyczna, lub prawna.
Czym różni się założenie Fundacji od założenia stowarzyszenia:
Założycielem fundacji (fundatorem) może być każda osoba pełnoletnia, lub firma (np. Fundacja Polsat, czy Fundacja TVN Nie jesteś sam) albo np. szkoła.
Aby założyć fundację trzeba przeznaczyć na ten cel majątek. Aby założyć stowarzyszenie musisz zebrać się co najmniej 3 osoby (stowarzyszenie zwykłe) lub 7 osób (stowarzyszenie rejestrowe). Do założenia fundacji wystarczy jedna osoba,
Jak założyć Fundację?
Aby powstała fundacja konieczny jest fundator, który przeznacza pewien majątek na jej działanie.
Cele dla których możemy powołać fundację, to dowolne cele charytatywne lub społeczne.
Jak powołać Fundacje:
- Ustal wysokość funduszu założycielskiego
- Pójdź do notariusza i podpisz akt fundacyjny o powołaniu Fundacji
- Opracuj statut, czyli dokument określający organizację i sposób działania fundacji
- Zarejestruj fundację w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS)
Wzory dokumentów potrzebnych do założenia Fundacji:
https://poradnik.ngo.pl/fundacja-wzory-dokumentow
.
Jak założyć stowarzyszenie zwykłe?
Zbierz co najmniej 3 osoby. Na zebraniu:
- Spisz listę członków
- Przyjmij regulamin – przykładowy wzór regulaminu stowarzyszenia zwykłego dostępny jest tutaj: https://poradnik.ngo.pl/stowarzyszenie-zwykle-wzory-dokumentow
- Zarejestruj organizację:
Stowarzyszenie zwykłe rejestruje się w ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez starostę powiatu na terenie, którego mieści się siedziba stowarzyszenia zwykłego.
W urzędzie składasz:
- wniosek o rejestrację
- regulamin
- protokół ze spotkania założycielskiego
- listę założycieli, wraz z nr PESEL i dane przedstawiciela (członków zarządu)
- wskazujesz adres siedziby
Złożenie wniosku o wpis do ewidencji stowarzyszeń zwykłych oraz sam wpis są bezpłatne.
Jak założyć Stowarzyszenie rejestrowe?
- Zbierz co najmniej 7 pełnoletnich osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia.
- Na zebraniu założycielskim podejmijcie uchwały o: powołaniu organizacji, przyjęciu statutu, wyborze władz stowarzyszenia.
- Zarząd składa wniosek (razem z wymaganymi załącznikami) o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS.
Wzory potrzebnych dokumentów:
https://poradnik.ngo.pl/rejestracja-stowarzyszenia-formularze-dokumenty
Organizacje pozarządowe nad Odrą:
W małych miejscowościach przeważają stowarzyszenia lub kluby sportowe. Główny obszar ich działań to sport oraz kultura i sztuka. Działają one raczej lokalnie.
W większych ośrodkach organizacje pozarządowe działają zazwyczaj na skalą ogólnopolską lub międzynarodową. Jest tu wiele organizacji działających w obszarze edukacji i ochrony zdrowia.
Skąd brać pieniądze na działalność??
- Składki członkowskie (tylko w przypadku Stowarzyszeń)
- Dotacje od samorządów (gmin, powiatów, województw)
- Darowizny od osób prywatnych od instytucji i firm
- Przychody z przekazania 1% podatku (tylko w przypadku OPP)
- Dotacje od instytucji rządowych (np. Ministerstwa Kultury, Edukacji, Sportu, czy agencji rządowych: Narodowy Instytut Wolności, Narodowe Centrum Kultury, Polski Instytut Sztuki Filmowej)
- Odpłatna działalność statutowa (np. sprzedaż biletów na koncerty)
- Odsetki bankowe, zyski z kapitału żelaznego, udziały i akcje
- Zbiórki publiczne (np. poprzez portale takie jak: PolakPotrafi)
- Działalność gospodarcza (o ile jest zarejestrowana)
- Przychody z majątku, np. wynajmu lokali, sprzętu itp.
- Wsparcie zagranicznych organizacji pozarządowych, czy ambasad
Z jakimi problemami możesz się zmierzyć prowadząc organizację?
Zgodnie z badaniami stowarzyszenia Klon-Jawor Najbardziej oczywistym i od lat niezmiennym problemem są trudności związane z zapewnieniem środków finansowych do funkcjonowania organizacji. Organizacje borykają się również z brakiem osób gotowych do zaangażowania (68%), utrzymaniem personelu (52%) i wypaleniem liderów (47%). Być może ze względu na te trudności organizacje w 2018 roku mało optymistycznie oceniły warunki działalności w minionym roku.
SŁOWNIK:
Organizacja pozarządowa– organizacja, która nie działa dla osiągnięcia zysku i nie jest jednostką sektora finansów publicznych (art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: Dz.U. z 2018 r. poz. 450)
Misja organizacji– jest realizacja jest głównym powodem powstania organizacji, jest zapisana w statucie organizacji.
Członek organizacji– osoba należąca do organizacji posiadająca prawa i obowiązki
Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków. Składa się z minimum 7 członków (stowarzyszenie rejestrowe) lub 3 członków (stowarzyszenie zwykłe)
Fundacja– ustanowiona aktem notarialnym przez fundatora (osobę lub firmę) dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych.
Organizacja Pożytku Publicznego – Termin ten wprowadzony został 1 stycznia 2004 przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Jest to organizacja pozarządowa na która można przekazać co roku 1% podatku dochodowego, która zwolniona jest z niektórych opłat (np. skarbowych) oraz która ma możliwość bezpłatnego informowania o swojej działalności w ramach czasu antenowego w telewizji publicznej i radiu. Aby otrzymać ten status organizacja musi jednak spełnić wiele warunków i ciążą na niej dodatkowe obowiązki.
NGO —to skrót od angielskiego non governmental organisation, któremu w języku polskim odpowiada określenie organizacja pozarządowa.
Statut organizacji pozarządowej– to akt prawny regulujący jej zadania, strukturę organizacyjną i sposób działania.
Przykłady statutów:
Wolontariusz —osoba, która wykonuje dobrowolną praca na rzecz m.in. organizacji pozarządowych, organizacji kościelnych czy administracji publicznej wykonywana bez wynagrodzenia.
Członkowie i członkinie- Są to osoby zrzeszone w stowarzyszeniach (fundacje nie mogą mieć członków). W 2018 roku przeciętne stowarzyszenie zrzeszało 30 osób, a dokładnie połowa z nich to kobiety. Spośród 30 osób jedynie 10 członków i członkiń jest rzeczywiście aktywnych, tzn. faktycznie włącza się w życie organizacji.
Władze organizacji– W przypadku Stowarzyszenia są to: walne zebranie członków i członkiń jest to zarząd oraz organ kontroli wewnętrznej- komisja rewizyjna. W fundacjach jedynym obowiązkowym organem jest zarząd.
Pracownik organizacji pozarządowej- Co najmniej jedną osobę zatrudniało w 2018 roku 37% wszystkich organizacji (chodzi o osoby pracujące co najmniej raz w tygodniu). W 19% organizacji co najmniej jedna osoba jest zatrudniona na umowę o pracę. Płatny zespół organizacji to przeciętnie 3 osoby, w tym 59% to kobiety. Są takie dziedziny działania organizacji, które cechuje jeszcze większy stopień „feminizacji” zespołów pracowniczych – jest to przede wszystkim ochrona zdrowia, a w dalszej kolejności usługi socjalne, edukacja i wychowanie oraz kultura i sztuka.
