Opowieść i prezentacja nagrań terenowych znad Odry. Autor nagrań, dokonuję próby odtworzenia pejzażu dźwiękowego wyczytanego na dawnej archiwalnej fotografii. Szum wiatru, warkot barki, głosy ptaków i Odry to tylko pretekst do przysłuchania się dźwiękom rzeki i większej opowieści o Odrze.
Fot. Mieczysław Wróblewski ze zbiorów FOMT we Wrocławiu
Nagrania terenowe, muzyka i realizacja Michał Zygmunt
Justyna Budzyn to artystka i projektantką zajmująca się ceramiką i formami żywej architektury. Opowiada o swoim odkrywaniu rzeki, pasji do kajakarstwa, obserwacji i doświadczeniach. Poza elementarnym przewodnikiem w realizacji kajakowej wyprawy, słuchamy rozmowy opowiadającej o pasji i osobistym odkrywaniu rzecznych światów, przyrody, ludzi i zjawisk. Co można dostrzec z kajaka, czemu może służyć i dokąd prowadzić nadrzeczna uważność. Jak przygotować się do wyprawy kajakowej, jakie trudności można spotkać wybierając się na samotną, wielodniową wyprawę kajakową. Czy bliska relacja z rzeką prowadzi do zaangażowania w sprawy obywatelskie i społeczne, podejmowanie inicjatyw związanych z ochroną przyrody, drzew i rzek? Posłuchajmy rozmowy, która odbyła się w Bielinku, na piaskowym brzegu basenu górniczego. Słyszymy plusk wioseł kajaka, poznajcie Justynę i jej rzeczną historię.
Realizacja: Michał Zygmunt
Muzyka Odra Sound Design
Zdjęcia Michał Zygmunt
Jacek Engel – 40 lat na straży rzek
Rzeczny Uniwersytet Ludowy dopłynął na ujście warty, Tu w Słońsku, w Rzeczpospolitej ptasiej mieszka Jacek Engel, człowiek który od 40 lat działa na rzecz czynnej ochrony przyrody.
Współtwórca Koalicji Ratujmy Rzek, Po doświadczeniach zawodowych w nauce, ciałach rządowych, samorządowych oraz pozarządowych, obecnie „sam sobie sterem żeglarzem i okrętem”. Były członek Krajowej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko i Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Autor, współautor, redaktor ekspertyz i publikacji dotyczących gospodarki wodnej, ochrony przyrody i ocen oddziaływania na środowisko. Pełni funkcję prezesa Fundacji Greenmind
O czynnej ochronie, o koalicji Rzeczpospolitej Ptasiej o paradoksach o niekonsekwencji instytucji, ale i o zaletach naturalnych procesów rzeki nie dotrzymywaniu umów społecznych i decyzji środowiskowych, o społecznej stronie która regularnie sprawdza posunięcia i decyzje instytucji, o skuteczności instytucji publicznych
Rozmawiamy na kilka dni przed ogłoszeniem decyzji wstrzymującej budowę nowego stopnia na Wiśle w Siarzewie. Stało się to między innymi dzięki działaniom Jacka i organizacji które współtworzy.
Realizacja: Michał Zygmunt
Muzyka Odra Sound Design
Zdjęcia Michał Zygmunt
Co to jest organizacja pozarządowa ? Jak założyć stowarzyszenie, a jak fundację? Jakie problemy możesz mieć, prowadząc organizację pozarządową?
Odra to bogactwo z którego warto czerpać. Nadrzeczne miejscowości mają bogatą historię, rzeka to wspaniałe miejsce odpoczynku, spotkań z przyrodą, czy realizacji swoich pasji. Jednak 18% osób w Polsce inwestuje swój czas w wolontariat, czyli nieodpłatną pracę na rzecz lokalnej społeczności. Jednocześnie 43% Polek i Polaków uważa, że NGO rozwiązują ważne problemy społeczne w ich sąsiedztwie.
Jeśli chcesz aktywnie zmieniać przestrzeń wokół Ciebie pomyśl, czy nie warto założyć organizacji pozarządowej
Organizacja pozarządowa, czyli co?
Organizacje pozarządowe nazywane również trzecim sektorem, czyli kolejnym obok sektora publicznego (władz, administracji publicznej) i rynkowego (przedsiębiorców). Powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób) tak jak firmy ale w odróżnieniu od nich a podobnie jak władze publiczne nie działają dla osiągnięcia zysku.
Organizacje pozarządowe to fundacje i stowarzyszenia. Podstawą tych pierwszych jest majątek (fundusz założycielski), tych drugich natomiast ludzie i ich zasoby (członkowie stowarzyszenia).
Czym jest Stowarzyszenie?
Czym jest Fundacja?
Czym różni się założenie Fundacji od założenia stowarzyszenia:
Założycielem fundacji (fundatorem) może być każda osoba pełnoletnia, lub firma (np. Fundacja Polsat, czy Fundacja TVN Nie jesteś sam) albo np. szkoła.
Aby założyć fundację trzeba przeznaczyć na ten cel majątek. Aby założyć stowarzyszenie musisz zebrać się co najmniej 3 osoby (stowarzyszenie zwykłe) lub 7 osób (stowarzyszenie rejestrowe). Do założenia fundacji wystarczy jedna osoba,
Jak założyć Fundację?
Aby powstała fundacja konieczny jest fundator, który przeznacza pewien majątek na jej działanie.
Cele dla których możemy powołać fundację, to dowolne cele charytatywne lub społeczne.
Jak powołać Fundacje:
Wzory dokumentów potrzebnych do założenia Fundacji:
https://poradnik.ngo.pl/fundacja-wzory-dokumentow
.
Jak założyć stowarzyszenie zwykłe?
Zbierz co najmniej 3 osoby. Na zebraniu:
Stowarzyszenie zwykłe rejestruje się w ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez starostę powiatu na terenie, którego mieści się siedziba stowarzyszenia zwykłego.
W urzędzie składasz:
Złożenie wniosku o wpis do ewidencji stowarzyszeń zwykłych oraz sam wpis są bezpłatne.
Jak założyć Stowarzyszenie rejestrowe?
Wzory potrzebnych dokumentów:
https://poradnik.ngo.pl/rejestracja-stowarzyszenia-formularze-dokumenty
Organizacje pozarządowe nad Odrą:
W małych miejscowościach przeważają stowarzyszenia lub kluby sportowe. Główny obszar ich działań to sport oraz kultura i sztuka. Działają one raczej lokalnie.
W większych ośrodkach organizacje pozarządowe działają zazwyczaj na skalą ogólnopolską lub międzynarodową. Jest tu wiele organizacji działających w obszarze edukacji i ochrony zdrowia.
Skąd brać pieniądze na działalność??
Z jakimi problemami możesz się zmierzyć prowadząc organizację?
Zgodnie z badaniami stowarzyszenia Klon-Jawor Najbardziej oczywistym i od lat niezmiennym problemem są trudności związane z zapewnieniem środków finansowych do funkcjonowania organizacji. Organizacje borykają się również z brakiem osób gotowych do zaangażowania (68%), utrzymaniem personelu (52%) i wypaleniem liderów (47%). Być może ze względu na te trudności organizacje w 2018 roku mało optymistycznie oceniły warunki działalności w minionym roku.
SŁOWNIK:
Organizacja pozarządowa– organizacja, która nie działa dla osiągnięcia zysku i nie jest jednostką sektora finansów publicznych (art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: Dz.U. z 2018 r. poz. 450)
Misja organizacji– jest realizacja jest głównym powodem powstania organizacji, jest zapisana w statucie organizacji.
Członek organizacji– osoba należąca do organizacji posiadająca prawa i obowiązki
Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków. Składa się z minimum 7 członków (stowarzyszenie rejestrowe) lub 3 członków (stowarzyszenie zwykłe)
Fundacja– ustanowiona aktem notarialnym przez fundatora (osobę lub firmę) dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych.
Organizacja Pożytku Publicznego – Termin ten wprowadzony został 1 stycznia 2004 przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Jest to organizacja pozarządowa na która można przekazać co roku 1% podatku dochodowego, która zwolniona jest z niektórych opłat (np. skarbowych) oraz która ma możliwość bezpłatnego informowania o swojej działalności w ramach czasu antenowego w telewizji publicznej i radiu. Aby otrzymać ten status organizacja musi jednak spełnić wiele warunków i ciążą na niej dodatkowe obowiązki.
NGO —to skrót od angielskiego non governmental organisation, któremu w języku polskim odpowiada określenie organizacja pozarządowa.
Statut organizacji pozarządowej– to akt prawny regulujący jej zadania, strukturę organizacyjną i sposób działania.
Przykłady statutów:
Wolontariusz —osoba, która wykonuje dobrowolną praca na rzecz m.in. organizacji pozarządowych, organizacji kościelnych czy administracji publicznej wykonywana bez wynagrodzenia.
Członkowie i członkinie- Są to osoby zrzeszone w stowarzyszeniach (fundacje nie mogą mieć członków). W 2018 roku przeciętne stowarzyszenie zrzeszało 30 osób, a dokładnie połowa z nich to kobiety. Spośród 30 osób jedynie 10 członków i członkiń jest rzeczywiście aktywnych, tzn. faktycznie włącza się w życie organizacji.
Władze organizacji– W przypadku Stowarzyszenia są to: walne zebranie członków i członkiń jest to zarząd oraz organ kontroli wewnętrznej- komisja rewizyjna. W fundacjach jedynym obowiązkowym organem jest zarząd.
Pracownik organizacji pozarządowej- Co najmniej jedną osobę zatrudniało w 2018 roku 37% wszystkich organizacji (chodzi o osoby pracujące co najmniej raz w tygodniu). W 19% organizacji co najmniej jedna osoba jest zatrudniona na umowę o pracę. Płatny zespół organizacji to przeciętnie 3 osoby, w tym 59% to kobiety. Są takie dziedziny działania organizacji, które cechuje jeszcze większy stopień „feminizacji” zespołów pracowniczych – jest to przede wszystkim ochrona zdrowia, a w dalszej kolejności usługi socjalne, edukacja i wychowanie oraz kultura i sztuka.
Rzeczny Uniwersytet Ludowy dopłynął do Krosna Odrzańskiego. Nieopodal, w górę rzeki znajdziemy Gostchorze i ślady po wczesnośredniowiecznym grodzisku, które wraz z leżącym po drugiej strony rzeki Połupinem i samym grodem krośnieńskim zaszytym na ujściu historycznego Bobru. Ten rodzaj trójgrodzia jest dość nietypowe, niech stanie się pretekstem do opowieści o historii tego regionu, którą można potraktować jako dość typową archipelagu odrzańskich miast i miasteczek zatopionych w nadrzecznych mgłach.
Po trójgrodziu oprowadzają nas regionaliści, po zamku Piastowskim w Krośnie Odrzańskim Jerzy Szymczak, po mieście Tomasz Struk, po dolinie Odry w rejonie Połupina Sławomir Stańczak. O archeologii opowiada Bartłomiej Gruszka przy okazji wykładu letniego na wysokich skarpach Goschorza. Słuchają go mieszkańcy wsi i zaproszenie goście. Wybierzmy się w podróż na odrzańskie trójgrodzie.
Krosno i trójgrodzie to teren granicy, rzeka dzieliła a dogodne położenie zapewniało łączność i możliwość przekroczenia rzeki. Życie na granicy łączył most, które w tym miejscu wciąż jest zwornikiem tego miasta.
Wrzesień 2021
Realizacja: Michał Zygmunt
Muzyka Odra Sound Design
Zdjęcia Michał Zygmunt
Paul Raobien to szczeciński przyrodnik popularyzator przyrody. O jego osobie i bezkompromisowej postawie opowie Andrzej Kraśnicki dziennikarz, znawca podziemnej historii miasta. Posłuchajcie opowieści o bezkompromisowym człowieku który w imię swoich przekonań i wartości gotowy był poświęcić wszystko. Jego wkład w ochronę przyrody ujścia Odry, jeziora Dąbie i Zalewu Szczecińskiego są wybitne. Na jednej z wysp, nieopodal portu szczecińskiego prowadził swoją stację przyrodniczą.
Wrzesień 2021
Realizacja: Michał Zygmunt
Muzyka Odra Sound Design
Zdjęcia Michał Zygmunt
O nadodrzańskiej historii i teraźniejszości opowiada dyrektor Muzeum Miejskiego Tomasz Andrzejewski. Ta nadrzeczna miejscowość słynąca z warzelni soli, stoczni i portu, zwanego tu Las Vegas środkowego Nadodrza. To dzięki portowym legendom, zimowisku barek miasto było jednym z ważniejszych na mapie łodziarskiej, do dziś tutejszy port jest ważnym przystankiem w ruchu turystycznym.
Przemysłowe miasto, które po załamaniu na początku transformacji lat 90-tych powróciło na drogę rozwoju. Pamięta o swym nadrzecznym położeniu i jest przykładem miasta odwróconego do rzeki.
Realizacja i zdjęcia: Michał Zygmunt
Muzyka: Odra Sound Design
Między Czelinem a Krajnikiem znajduje się wyjątkowa kraina które śmiało można nazywać Zachodnie zakole Odry. Wysokie i malownicze wzgórza krajeńskie i jedne z najpiękniejszych krajobrazów nad Odrą tworzą miejsce pełne przyrody i zewsząd wychodzącej poniemieckości.
Wzgórza cedyńskie Bielinek, Most w Siekierkach, rozlewiska Kostrzyneckie to tylko niektóre niezwykłości tej krainy. O jej urokach, życiu na granicy opowiada Ryszard Matecki, regionalista, rysownik, twórca Wiejskiego Kocura. Rozmowa toczy się w starym poniemieckim domu u stóp Doliny Miłości, historycznego założenia parkowego, za które nasz bohater otrzymał sporo wyróżnień. Posłuchajmy opowieści człowieka znającego siłę opowieści, mitu i legendy do stworzenia mocnej więzi, która rozkocha słuchacza w urokach tej części nadodrza.
Realizacja: Michał Zygmunt
Muzyka: Odra Sound Design
Zdjęcia: Michał Zygmunt
Na styku Dolnego Śląska i Lubuskiego leży niewielkie miasteczko, piętrzące się na wysokich skarpach, przyklejone do rzeki. Z leżących wokół wzgórz widzimy trzy wysokie wieże, zatopione w odrzańskiej mgle. Liczące niespełna 5 tysięcy mieszkańców miasteczko wciśnięte jest między znaną z krasnali ogrodowych Nową Sól a ponad 1000-letni Głogów. Leży na lewym, zacisznym brzegu Odry i zachwyca Wzgórz Dalkowskich.
W dziejach Polski zapisało się dzięki słynnej obronie przed niemieckimi wojskami cesarza Henryka V w sierpniu 1109 roku, z której Gall Anonim przedstawił sprawozdanie.
(.) A gdy chciał ze sprawionymi szykami wyminąć gród Bytom, jako niemożliwy do zdobycia ze względu na obwarowania i naturalne położenie wśród opływających go wód i oblegających moczar i bagien, niektórzy słynniejsi z jego rycerzy zboczyli pod gród, pragnąc okazać w Polsce swą cnotę rycerską, a wypróbować siły i odwagę Polaków. A grodzianie, otwarłszy bramy, wyszli naprzeciw z dobytymi mieczami, nie obawiając się ani mnogości różnorodnych wojsk, ani napastliwości Niemców, ani obecności samego cesarza, lecz czołowo stawiając im odważny i mężny opór. Widząc to cesarz niesłychanie się zdumiał, że tak ludzie bez zbroi ochronnej walczyli gołymi mieczami przeciw tarczownikom, a tarczownicy przeciw pancernym, spiesząc tak ochoczo do walki jakoby na biesiadę. Wtedy jakoby rozgniewany na zakusy swoich rycerzy
cesarz posłał tam kuszników i łuczników, aby przynajmniej przed ich groźbą grodzianie ustąpili i cofnęli się do grodu. Ale Polacy na pociski i strzały zewsząd lecące tyle zwracali uwagi co na śnieg lub na krople deszczu. Tam też cesarz po raz pierwszy przekonał się o odwadze Polaków, bo nie wszyscy jego rycerze wyszli cało z tej walki. (...)
O Bytomiu Odrzańskim opowiada historyk Robert Dąbrowski pracownik Muzeum Miejskiego w Nowej Soli
Realizacja Michał Zygmunt
Muzyka Odra Sound Design
Zdjęcia Michał Zygmunt
Kraina Łęgów Odrzańskich to wyjątkowy odcinek Odry leżący pomiędzy Brzegiem Dolnym a Głogowem. Ten obszar determinują ostatnie tak długie odcinki lasów łęgowych, terenów pozostawionych do okresowych wylewów. To miejsca oddane przyrodzie, zatopione w lasach i łąkach zalewowych. O charakterze tej krainy opowiada przyrodnik Andrzej Ruszlewicz, od lat zaangażowany w obserwację i działania na tym odcinku rzeki. W jego opowieści wiedza przyrodnicza przenika się z ogólnymi refleksjami dotyczącymi relacji człowiek- natura
W pierwszej części podcastu Andrzej Ruszlewicz opowiada o charakterze tego miejsca, w drugiej zaś prowadzi na przyrodniczy spacer po Naroczyckim Łęgu nieopodal Chobienia.
Wrzesień 2021
Realizacja: Michał Zygmunt
Muzyka Odra Sound Design
Zdjęcia Michał Zygmunt
