28 wrz Jak uczyć o rzece?
Pełne przygód podróże szypra Saturnina
[przedszkole]
W obrazkowej historii opowiadać możesz o przygodach jakie przeżył podczas długoletniej pracy na statkach wymyślony bohater: szyper, kapitan, czy bosman. O jego niecodziennych zdarzeniach, wypadkach, chwilach grozy. O tym jak spędzano na statkach np. Święta Bożego Narodzenia, czy dlaczego na statkach hodowano kury? Świat statków nadrzecznych jest inny, a przez to niesamowicie ciekawy, szczególnie dla najmłodszych.
Dzieci mogą dowiedzieć się do czego służyły tajemnicze przedmioty z jego codziennego życia szypra- gałkę bosmańską, róg mgłowy, tubę głosową. Dowiedzieć się co oznaczają takie słowa jak rufa, czy burta.
Potrzebujesz: kilku archiwalnych fotografii, filmów, lub obrazów statków rzecznych.
Baśnie znad rzeki
[przedszkole]
W trakcie połączonej z pokazem zdjęć i obrazów dzieci poznają najciekawsze bajki i legendy odrzańskie. Zależnie od wieku słuchaczy zajęcia łączone są z pokazem filmowym, bądź dźwiękowym rozmaitych zwierząt żyjących nad rzeką. Następnie dzieci dzielić się mogą na 3-4 osobowe grupy, w których wymyślają własną baśń odrzańską, na wybrany temat. Elementami stałymi powinna być Odra. Wszystko też zależy od wyobraźni. Bajkę dzieci ilustrują, jednak zastanawiają się wspólnie nad całą historią, którą następnie będą opowiadać całej grupie.
W ramach podsumowania każda z grup przedstawia swoją baśń, ilustrując ją wspólnie przygotowanym rysunkiem.
Bajki znad Odry Michała Zygmunta:https://www.youtube.com/results?search_query=bajki+znad+odry+micha%C5%82+zygmunt
Tajemniczy list w butelce
[przedszkole]
Marynarz/animator stoi na pomoście i mruczy coś do siebie: „No dalej, dawaj; Wyciągnę cię z wody! ”Łowi wiadomość w butelce z kanału. Wiadomość w butelce przy burcie zabytkowego statku? Na pewno jest to jakaś tajemnica! Dzieci pojawiają w samą porę, aby pomóc marynarzowi rozwikłać zadanie.
Podczas poszukiwania dzieci – zgodnie z ich wiekiem – uczą się znaczenia i celu urządzeń nad rzeką- śluz, jazów, mostów, przepustów za pomocą modeli i eksperymentów.
Opowiem Wam Bajkę
[przedszkole] [szkoła podstawowa]
Dzieci poznają najciekawsze bajki i legendy odrzańskie. Zależnie od wieku słuchaczy zajęcia łączone są z pokazem multimedialnym (obrazy znad Odry, wizerunki Viadrusa i innych bohaterów opowieści – dla starszych dzieci), bądź dźwiękowym (szumiąca woda, skrzypiący pokład, etc., pojawiające się w tle, w trakcie opowiadania – dla młodszych dzieci). Następnie dzieci rysują bajkę.
„Odra miała starszą siostrę. Takie siostry biorą się ze zmiany nurtu rzeki, kiedy meander oddziela się od głównego koryta. Tak mi wyjaśnił ojciec. Był to dla mnie niewątpliwy dowód, że Odra jest żywą istotą. Czy nie zmieniała skóry jak wąż? Czy nie liniała jak zwierzę, zostawiając swoje stare niepotrzebne zakręty na pastwę trzcin i wodorostów? (…) Stara Odra nie przypominała już rzeki, zatrzymała się, zamyśliła. Porosły ją rośliny, a wieczorami parowała wyczerpana, unosząc w powietrze wszystkie swoje cierpko-wilgotne zapachy. Tak zrozumiałam wtedy starość – to ustanie w ruchu i spokojne, niewyobrażalne bogactwo. Klejnoty grzybieni i irysów wodnych, oczka lśniących kałuż w oprawie sitowia, cudo ptasich jaj złożonych w filigranowych gniazdach. Była wejściem do innego świata, w gęstą i wilgotną baśń. Tu mogła zakwitnąć paproć, a białe grążele zamieniały się nocą w księżniczki”.
Olga Tokarczuk, Moment Niedźwiedzia
Jestem majtkiem
[przedszkole] [szkoła podstawowa]
Kapitanowie żeglugi odrzańskiej demonstrują podstawowe czynności wykonywane na barce (np. cumowanie, okładanie pachołów, mycie pokładu, pracę z bumsztakiem, uczą sztuki wykonywania węzłów marynarskich.
Mała szkutnia
[przedszkole] [szkoła podstawowa]
Uczestnicy budują modele łodzi z elementów takich jak kora, patyki, korki, sznurek i recyklingowe tkaniny. Nabywają manualne umiejętności , a każdy uczestnik będzie mógł przetestować, czy jego łódka unosi się na wodzie, a następnie zabrać ją do domu. W praktyczny sposób dowiadują się czym jest balans, wyporność, prawo Archimedesa, a także czym się różni drzewo od drewna.
Akademia węzłów
[przedszkole] [szkoła podstawowa] [młodzież]
Jaki splot pozwoli nam połączyć dwie liny, a jaki uratować kolegę, który wypadł za burtnę? Wiązanie węzłów nie jest zarezerwowane wyłącznie dla żeglarzy. Uczestnicy warsztatów nauczą się wiązać najważniejsze z nich, a także poznają ich praktyczne zastosowanie w życiu codziennym. Zdobyta wiedza powoli nie tylko poprawnie zacumować łódź, ale także samodzielnie sporządzić unikatową bransoletkę lub brelok, które po warsztatach można będzie zabrać ze sobą.
Spacer ekologiczny
[dla wszystkich]
Trasą mogą być pobliskie tereny nadrzeczne. Wybierzcie się na wspólne aktywne poznawanie otoczenia rzeki Odry, kontakt z naturą i ćwiczenia fizyczne na świeżym powietrzu, a także wspólnie zadbajmy o czystość nad rzeką (każda osoba musi mieć sprzęt do zbierania odpadów: rękawiczki, worek, chwytak). W chłodniejsze dobrze jest zabrać ze sobą termos z ciepłą herbatą.
Spacer historyczny
[dla wszystkich]
Przeprowadzone muszą być przez zaproszonych specjalistów, którzy okolicznym mieszkańcom miast nadodrzańskich- Kędzierzyna Koźla, Opola, Wrocławia, Malczyc, Nowej Soli i Cigacic przywrócą do świadomości zapomniane miejsca w topografii tych miast- wpisane do rejestru zabytków porty, śluzy, jazy, stocznie.
Kino plenerowe
[dla wszystkich]
Statek może stanowić doskonałe miejsce do realizacji otwartych pokazów filmowych. Widownię stanowić może zarówno pokład statku, jak i nadbrzeże, czy przystań. Więcej: https://laboratorium-rejs.pl/program-2020/nowa-sol/
Dźwiękołapki
[dla wszystkich]
Wykonane są z drewna osłona, wyprofilowane w taki sposób, aby na zasadzie działania soczewki, skupiać w sobie fale dźwiękowe. W jej środku ławka dla dwóch osób. Aby jak najlepiej usłyszeć dźwięki natury, głowa musi być w konkretnym położeniu. Więcej: https://greentouchtomaszkluch.pl/srodowisko-przyrodnicze/dzwiekolapki-michala-zygmunta/
Multimedialny spektakl / Performatywna Rewitalizacja Przestrzeni Miejskich
[dla wszystkich]
Multimedialny spektakl jest pokazywany w przestrzeniach nietypowych, mających ciekawą historię, często zapomnianych, nieczynnych, opuszczonych, takich jak porty, stocznie przystanie. Wszystko po to aby pobudzić je do życia, zainteresować nimi mieszkańców miast.
Więcej: http://kodkrowa.org/lightskin/ https://vimeo.com/102777956#at=0
Pokazy performance/ pokazy teatralne
[dla wszystkich]
Tereny nadrzeczne to doskonałe miejsce do organizacji happeningów, flashmobów, czy pokazów dla otwartej publiczności. Rzeka daje przestrzeń, częstokroć zapomnianą przez okolicznych mieszkańców. Wał nadrzeczny formuje naturalne miejsce dla widowni. W terenach portowych,czy starych nieczynnych stoczniach znaleźć można wiele zaułków stanowiących naturalną scenografię.
- https://www.youtube.com/watch?v=Nc717qP-TVc&ab_channel=MotywRzekaMotywRzeka
- https://statekkultury.org/aktualnosci/motyw-rzeka-w-bwa-pokaz-finalowy-projektu/
Statek to nie tylko środek transportu.
[szkoła podstawowa] [młodzież][ dorośli]
Statek, czy przystań to także przestrzeń w której można zorganizować warsztaty np. warsztaty filmowe. Dzięki mobilności możecie docierać wszędzie tam, gdzie brak jest wyspecjalizowanej kadry, która na co dzień mogłaby poprowadzić takie warsztaty. Ich efektem mogą być filmy dokumentalne zrealizowane w 5 dni z uczestnikami (amatorami) w toku wszystkich edycji Laboratorium Rejs:
https://www.youtube.com/channel/UCtdXP6nhcz2mddYXdY6OIJg
Warsztaty rewitalizacyjne
[młodzież][dorośli]
Poprzedzone są wizją lokalna zabytku (np. stocznia Malczyce, most obronny Ścinawa, Port Katedralny Głogów, Port i magazyny portowe w Nowej Soli, most podnoszony. Most w Krośnie Odrzańskim, mosty na Odrze i Warcie w Kostrzyniu). Najpierw specjaliści wprowadzają w dzieje zespołu i jego budowli, zapoznają z kluczowymi terminami takimi jak rewitalizacja (pogadanka i dyskusja), oraz przykładami ich realizacji w Polsce i w Europie. Następnie czas na pracę własna uczestników , którzy w grupach 3-4 osobowych proponują i prezentują własne pomysły rewaloryzacji/rewitalizacji/ochrony i dopełnienia tradycyjnej funkcji (np. nabrzeża przystani, budowli technicznej/przemysłowej) Najciekawszy pomysł nagrodzony może być np. książkami.
Warsztaty modelarskie
[szkoła podstawowa]
Wstępem może być krótka opowieść o budowanym statku i jego historii, mini prezentacja z paroma zdjęciami, podział i zasady pracy.
Potem w grupach 2-osobowych dzieci na podłodze/ dużych stołach kleją swój model statku /karton/ z przygotowanych materiałów.
Zabawa ruchowa zamykająca spotkanie (każda po 7 -10 min.)
[przedszkole] [szkoła podstawowa]
1) Pasażerowie – Prowadzący prosi uczestników, aby wyobrazili sobie, że są pasażerami statku. Wyjaśnia znaczenie poszczególnych komend: – „na prawą burtę” – wszyscy biegną na prawą stronę; – „na lewą burtę” – wszyscy biegną na lewą stronę; – „cała naprzód” – do przodu; – „na rufę” – do tyłu; – „sztorm” – łapią się za ręce; – „kapitańskie tango” – tańczą w parach.
2) „Tratwa ratunkowa”. Materiały: arkusze papieru (pakowny, gazeta) wielkość około 40 cm x 60 cm w ilości odpowiadającej ilości grupy. Przebieg: 1) Uczestnicy dzielą się na 4-5-osobowe zespoły. 2) Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru wyobrażający tratwę ratunkową. Wszyscy uczestnicy mają się zmieścić na nim i wytrzymać przez około 30 sekund.
3) TELEFAKS – ok. 10 min. Rodzaj zabawy: wymagająca koncentracji i współpracy w grupie, uczy „przekładania” wrażeń dotykowych na wizualne. Miejsce: duża ładownia. Materiały: kartki papieru i pisaki. Opis zabawy: Uczestnicy siadają jeden za drugim na podłodze tworząc „przewód telefoniczny” (przekaz obrazu przez telefon-telefaks). Osoba znajdująca się na początku „połączenia” notuje sobie na kartce papieru obraz jaki będzie przekazywany, a następnie przenosi go na plecy swojego sąsiada, siedzącego przed nią. „Transmisja obrazu” wędruje do ostatniej osoby, która przenosi wrażenia odebrane na swoich plecach na drugą kartkę papieru. Oba rysunki są porównywane ze sobą. Do przeprowadzenia zabawy konieczna jest koncentracja i spokój.
4) Załoga na pokład, załoga z pokładu! /czyli zmodyfikowana zabawa załoga na czołg, załoga z czołgu/. 10-20 min. (zależnie od wielkości grupy). Uczestnicy łączą się w pary, mniej więcej podobne pod względem wagi i wzrostu. Parami (jedna za drugą) stają w dużym kręgu. Gdy prowadzący podaje komendę: „Załoga na pokład!” – pierwsza osoba z pary, znajdująca się z tyłu, wskakuje na barana osobie znajdującej się przed nią. Gdy pada komenda „Załoga z pokładu!” – zeskakuje, obiega cały krąg (kierunek biegu całej grupy jest ten sam: zgodnie z ruchem wskazówek zegara), przechodzi pod nogami swojej pary, staje przed nią, by druga osoba z pary mogła wskoczyć jej na plecy. Odpada para, która wykona zadanie jako ostatnia. Zabawa trwa, aż zostaje zwycięska jedna para, która otrzymuje kopię autentycznego dokumentu – dyplom za współzawodnictwo pracy.
